Een alternatief voor als het zelfstandig in slaap vallen niet meteen lukt.

Je baby moe, maar wakker in bed leggen. Het is een van de meest gehoorde slaapadviezen in Nederland. Tegelijkertijd kunnen ouders het ervaren als een ingewikkeld advies om uit te voeren. In dit artikel, handvatten voor een andere benadering. Voor als het zelfstandig in slaap vallen niet vanzelf gaat.

De gedachte achter ‘je baby moe, maar wakker in bed leggen’ is, dat als je baby vanuit meer bewustzijn in slaap valt in zijn bedje, je baby de ruimte krijgt om zelfregulatie te ontwikkelen. Wanneer een baby zichzelf kan reguleren, lukt het hem beter om zichzelf in slaap te helpen. Een skill die hij dus ook in het midden van de nacht kan toepassen wanneer hij wakker wordt! Als slaapcoach ben ik hier een absolute voorstander van, mits passend voor ouder en kind. Gezondheid, leeftijd, ontwikkeling en karakter spelen daarbij een rol. Soms is er enige voorbereiding nodig om zo toe te werken naar het wakker in bed leggen.

Zelfregulatie kun je zien als de mogelijkheden die je kindje heeft om zichzelf tot rust te brengen en te kalmeren. Voorbeelden van zelfregulatie zijn; aanraken/wrijven van een knuffeltje, met handjes spelen/handjes in mond doen en hoofd en/of lichaam bewegen (soms ook bonken).

Wees realistisch

Wat belangrijk is om te weten over zelfregulatie, is dat deze vanaf 4 maanden langzaam aan ontwikkelt. Hiermee is zelfregulatie nog kwetsbaar op deze leeftijd. Zelfregulatie is vanaf ongeveer 6 maanden pas echt aan te spreken en gerichter te stimuleren. Dit betekent dat voor de leeftijd van 6 maanden, baby’s gewoonweg de hulp van ouders nodig hebben als het slapen zelf niet lukt. Heel normaal en niets om je zorgen over te maken! Dit betekent niet dat je niet kan “oefenen” met je baby wakker in bed leggen, maar zorg dat je verwachtingen realistisch zijn ten opzichte van wat je baby kan, zijn leeftijd en waar je baby zich op dat moment in de ontwikkeling bevindt. 

Realistische verwachtingen van wat je van je baby mag en kan verwachten op zijn leeftijd, kan onnodige frustratie en verdriet voorkomen.

Doe het samen

In mijn praktijk als slaapcoach zie geregeld een hoge mate van co-regulatie tussen ouder en kind. Mijn inziens is deze nabijheid prachtig. Daarnaast  bevordert co-regulatie een gezonde gehechtheid tussen ouder en kind. Een vorm van co-regulatie is zeker in de eerste maanden voor vele baby’s nodig om goed (door) te kunnen slapen. Een voorbeeld van co-regulatie is je kindje in slaap helpen door te wiegen. 

Je kan je voorstellen dat de overgang van in slaap wiegen naar out of the blue ‘moe, maar wakker in bed leggen’ mogelijk voor je baby een te grote stap is. De overgang van het warme, wiegende lichaamscontact met papa of mama, naar het eigen bedje begrijpt je baby niet. Je baby kan je met woorden niet vertellen dat hij niet begrijpt wat er gebeurd, waarom je ineens iets anders doet dan voorheen. De enige manier om het jou als ouder duidelijk te maken is -jawel- door te huilen. Als je als ouder niet goed duidelijk hebt wat je kan verwachten, of je twijfelt aan of dat wat je doet op het dit moment het juiste voor jullie is, dan is er grote kans dat je het wakker in bed leggen staakt. 

Zoals eerder genoemd kan je de zelfregulatie van je baby rond de 6 maanden actiever aanspreken. Mijn ervaring is echter dat ook sommige kleintjes van rond de 6 maanden niet direct toe zijn aan wakker in bed leggen. Tussenstappen kunnen dan helpend zijn. Ook kan het karakter van je baby een grote rol spelen. Voor gevoelige en alerte baby’s kan de volgende, meer rustige aanpak dan ook beter aansluiten. Bij deze aanpak went je baby geleidelijk aan minder hulp en zo kan je rustig werken aan een situate van co-regulatie naar meer zelfregulatie bij je baby. En dus stapsgewijs werken aan het zelfstandig in slaap vallen in zijn eigen bedje!

Reageert je baby heftig op pogingen van het zelfstandig in slaap vallen? Pauzeer dan even een week, of twee en probeer het dan opnieuw.

Kleine stapjes die werken voor jou en je kindje

Afhankelijk van de leeftijd van je baby kan je baby slapend in bed overleggen een eerste stap zijn. Heeft je baby tot nu toe overdag voornamelijk in de draagzak geslapen? Ook dan kan slapend overleggen voor jou ook een passende eerste stap zijn. Zo went jouw baby vast rustig aan wakker worden in zijn eigen bedje. Heb je een try & failure met je kindje slapend overleggen in bed en schieten de ogen open op het moment dat je baby het matras raakt? Wacht dan langer. Hier mag je in het begin wel 20 minuten voor uittrekken. Baby’s komen dan in een meer diepe slaapfase waardoor de kans dat ze wakker schrikken kleiner is. Leg je baby met voetjes en billen eerst richting het bedje en vervolgens de rest van het lichaam. Als laatste leg je zachtjes het hoofd van je baby op het matras, terwijl je ondersteuning biedt aan de nek. Zorg daarbij voor een lekker voorverwarmd bedje om de overgang van jouw lichaamswarmte naar het bedje een stukje fijner te maken. 

We blijven even bij het voorbeeld van wiegen. Een volgende stap is om de hulp die je biedt rustig aan af te bouwen. Van je baby slapend in bed leggen, wieg je hem nu totdat hij bijna slaapt, dan leg je je baby in bed. Huilt je baby? Troost dan doormiddel van stemgeluid en aanraking en help je baby op die manier in slaap. Over the course of time, bouw je het wiegen steeds verder af en leg je je baby steeds meer wakker en dus bewuster in het bedje. De hulp die je als ouder biedt , bouw je rustig af. Door kleine stapjes te nemen, overval je je baby niet met grote veranderingen. Of je nu elke paar dagen een volgende stap maakt of na een week, all is good. Kijk naar je kindje en volg hierin vooral ook je eigen gevoel.

Slapen is een vaardigheid. Net als leren staan, lopen of fietsen. Van geen van deze vaardigheden verwachten wij als ouders dat ons kind dit direct en ineens zelfstandig kan. Laten we met die bril ook naar het slapen blijven kijken. Zo kunnen we vanuit rust en nabijheid, met reële verwachtingen ons kindje helpen stapjes naar zelfstandig slapen te zetten.