Herken je dit? Van het een op het andere moment heeft je peuter grote moeite om naar bed te gaan in de avond. Alles op alles wordt gezet om jou zo lang mogelijk bij zich te houden. Slokje water, deur open, deur dicht, licht aan, nee toch licht uit, bed uit, bed weer in, nog een slokje water. Wanneer je als ouder je geduld een beetje begint te verliezen, raakt je kleine helemaal overstuur.

Voor je het weet heb je een waslijst van eisen van de peuter en denk je: ‘Hoe zijn we op dit punt beland?’ En vooral: ‘Hoe doorbreek ik dit patroon?’

Laten we eerst eens kijken naar wat er onder het gedrag zit dat je peuter laat zien, zodat we het beter begrijpen. De peuterfase is de leeftijdsfase van 2 tot 4 jaar. Op deze leeftijd gebeurt in de cognitieve ontwikkeling een hoop bij kinderen. Ze zijn zich er meer van bewust dat bedtijd betekent dat ze voor de nacht van hun ouders gescheiden worden. Daarnaast ontwikkelt je peuter een behoefte aan autonomie; het verlangen om te handelen vanuit eigen keuzes en eigen wil. En bedtijd is the place to be om deze eigen wil eens extra tot uiting te laten komen.

Als tweelingmoeder weet ik als geen ander hoe gedrag kan worden ingezet -en versterkt door nummer 2- bij bedtijd. Soms gaat het maanden goed en dan ineens lijkt de klad erin te komen. Met deze 5 tips kun je weer grip krijgen op het bedtijd ritueel.

1. Zorg dat de behoefte aan oprechte aandacht van je peuter overdag wordt vervuld

We kennen het allemaal; na een drukke werkdag de kinderen ophalen en de ratrace van de avond begint. Koken, eten, douchen en hup naar bed. Voor sommige kindjes gaat dit te snel. Wanneer je peuter de hele dag zonder jou is geweest, is de behoefte aan oprechte aandacht bij thuiskomst groter dan wanneer je de hele dag met elkaar thuis bent. Kijk of je ergens na thuiskomst een moment kunt pakken om uitgebreid te knuffelen, een puzzel te maken of mee te doen in het spel van je peuter.
Tijdens het koken een filmpje opzetten? Helemaal oké. Als je avond het toelaat, probeer er een routine van te maken om na het avondeten geen schermtijd te bieden. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat het blauwe licht het brein activeert en de melatonine aanmaak remt. In plaats daarvan, biedt onverdeelde een op een aandacht. Je helpt je peuter de transitie richting slaap te maken door de prikkels te verminderen en zo ook de behoefte om jouw aandacht op te eisen bij bedtijd te verminderen.

2. Zorg voor voorspelbaarheid & liefdevolle grenzen

Kinderen varen goed op voorspelbaarheid. Weten waar ze aan toe zijn geeft rust. Voorspelbaarheid zit in een duidelijk avondritueel, maar ook zeker in de manier waarop jij reageert op je kind. Blijf je bijvoorbeeld de ene keer bij je kind en loop je een andere keer weg? Ga je de ene keer wel mee in de verzoeken, maar reageer je misschien je een volgende keer vanuit frustratie? Voor je kind zal dan niet duidelijk zijn welk gedrag hij voor welke reactie moet laten zien en zal grenzen op blijven zoeken.

Duidelijke en liefdevolle grenzen geven je kind een gevoel van veiligheid doordat hij weet waar hij aan toe is. Kies eenduidige manier van reageren; bijvoorbeeld: ‘Ik blijf bij jou totdat je slaapt en jij blijft in je bed liggen.’

Weigert je peuter vrijwel alles rondom bedtijd en lijkt alles een strijd te zijn? Kijk dan waar je kan aansluiten bij de behoefte aan autonomie en tegelijkertijd grenzen kan geven. Zo kan je de keuze geven uit twee soorten pyjama’s, of twee soorten boekjes; je peuter mag hieruit kiezen.

3. Spreek je verwachting duidelijk uit

Vraag je kind bijvoorbeeld tien keer om een slokje water? Spreek dan van te voren duidelijk uit wat je van je peuter verwacht; bijvoorbeeld: ‘Je mag nog een slokje water voordat we naar boven gaan, maar als je in bed ligt dan niet meer.’
Of als je kind vele verhalen, verzoeken en ander soort vragen heeft bij bedtijd: ‘Als we boven zijn, dan mag je mama/papa vragen stellen totdat het lampje uitgaat en dan is het tijd om te slapen en ben je stil.’

Wil je bijvoorbeeld dat je kind niet meer bij jou in bed in slaap valt, maar in zijn eigen bed? Vertel dit dan duidelijk in de middag. Je kind heeft dan tijd om aan het idee te wennen en er vragen over te stellen of juist zijn emoties er te laten zijn. Doordat je je kind er niet mee overvalt bij bedtijd, minimaliseer je de kans op weerstand en verdriet. Kinderen reageren beter als ze weten wat ze van je kunnen verwachten en wanneer.

4. Ondersteun je peuter

Als slaapcoach adviseer ik altijd om je kind vanuit liefde en aandacht mee te nemen en te ondersteunen in de veranderingen rondom het slapen. Het kan verwarrend voor je kind zijn als jij dit ineens anders gaat doen. Hier komt weerstand vandaan en het opzoeken van de ‘nieuwe’ grenzen. Is je kind enorm overstuur bij bedtijd? Biedt dan duidelijke grenzen waarbij je niet meegaat in alle verzoeken, maar bij je kind blijft totdat je kind slaapt. Gaat dit na een paar dagen goed? Neem dan meer afstand van het bedje en vergroot bijvoorbeeld elke drie dagen de afstand, net zo lang totdat je de kamer uit bent.

Voor kinderen in deze leeftijd is visuele ondersteuning heel erg helpend; gebruik een wake-up light of slaaptrainer om je kind te helpen het verschil te maken tussen bedtijd en tijd om de dag te starten. Je kind kan immers nog geen klokkijken. Een beloningssysteem in de vorm van een stickerkaart kan voor sommige kinderen extra motivatie zijn. Is de kaart vol? Laat je peuter dan een activiteit met jullie uitkiezen om samen te doen 🙂

5. Consistentie = key

Wat je ook doet, probeer consistent te zijn in je reactie. En dit klinkt makkelijker gezegd dan gedaan want je peuter lijkt soms exact te weten wat hij moet zeggen of doen waardoor je toch overstag gaat. We zijn allemaal mens en het is ook mij zeker niet vreemd. Besef op deze momenten dat in het moment “toegeven” een bekrachtiging van het gedrag is, waardoor je peuter een volgende keer nog meer uithoudingsvermogen zal hebben. Middels jouw voorbeeld en aanwezigheid kan je peuter op een liefdevolle, veilige manier leren het gedrag om te buigen. Grenzen bieden veiligheid, het is kindeigen deze op te zoeken en onze taak als ouders om deze te bieden.